Το «κόκκινο χρυσάφι» από τη γη της Κοζάνης σε 25 διεθνείς αγορές

ΚΡΟΚΟΣ ΚΟΖΑΝΗΣ: ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ (ΠΟΠ)

ΤΟΥ ΚΟΣΜΑ ΖΑΚΥΝΘΙΝΟΥ
kzakinthinos@pegasus.gr
Σε κάθε γωνιά του πλανήτη βρίσκει πλέον θέση το «κόκκινο χρυσάφι» της ελληνικής γης, ο περιβόητος κρόκος Κοζάνης, τον οποίο εδώ και 43 χρόνια ο Συνεταιρισμός Κροκοπαραγωγών Κοζάνης εξακολουθεί και παράγει ακατάπαυστα, απασχολώντας συνολικά περί τους 5 χιλ. εργαζoμένους.
Ο Αναγκαστικός Συνεταιρισμός Κροκοπαραγωγών Κοζάνης ιδρύθηκε το 1971, απαρτίζεται από περίπου 1.000 μέλη, έχοντας τη συνολική ευθύνη της συγκέντρωσης, επεξεργασίας, τυποποίησης και διάθεσης του προϊόντος, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η ποιότητά του και να αποφεύγεται η νοθεία που γινόταν στο παρελθόν, από τους εμπορομεσίτες, με αποτέλεσμα την υποβάθμιση και την αρνητική εικόνα του προϊόντος.
Σύμφωνα με στοιχεία του Συνεταιρισμού, στις καταναλώτριες χώρες περιλαμβάνονται η Ισπανία, η Ιταλία, η Γαλλία, οι ΗΠΑ, η Ελβετία, η Αγγλία, η Γερμανία, οι Σκανδιναβικές και Κάτω Χώρες, τα ΗΑΕ και η Ιαπωνία. Η έλλειψη διαπραγματευτικής ικανότητας, καθώς και η αδυναμία διερεύνησης της διεθνούς αγοράς, οδήγησαν τους παραγωγούς το 1966 στην ίδρυση του Ελεύθερου Συνεταιρισμού Κροκοπαραγωγών, ο οποίος και μετονομάστηκε το 1971 σε Αναγκαστικό Συνεταιρισμό Κροκοπαραγωγών Κοζάνης. Από τότε μέχρι και σήμερα η επωνυμία του Συνεταιρισμού παραμένει η ίδια, ενώ στις διεθνείς σχέσεις του χρησιμοποιεί την επωνυμία «Cooperative De Safran/ Crocos - 50010 Kozani». Ο Συνεταιρισμός έχει την έδρα του στο χωριό Κρόκος του Νομού Κοζάνης, μέσα στην οποία βρίσκονται οι αγροτικές εκμεταλλεύσεις των μελών του, ενώ κάθε παραγωγός έχει την υποχρέωση να παραδίδει το προϊόν στον Συνεταιρισμό για κοινή διαχείριση.

Ταυτόχρονα, συμμετέχει με ποσοστό 55% στη νεοϊδρυθείσα εταιρεία Προϊόντα Κρόκου Κοζάνης ΑΒΕΕ, μαζί με την εταιρεία Φυσικά Προϊόντα Κορρές ΑΕ, απ' όπου παράγονται βιολογικά ροφήματα με κρόκο Κοζάνης. Το 2012 η «Φυσικά Προϊόντα Κορρές» ξεκίνησε τη διάθεση των προϊόντων της σε 9 νέες αγορές -Σλοβενία, Ουκρανία, Ολλανδία, Βέλγιο, Κουβέιτ, Κατάρ, Μπαχρέιν, Ιαπωνία, Καναδά- ενώ το 2013 η Ουγγαρία, η Σλοβακία, η Δανία, η Σουηδία και η Ταϊβάν προστέθηκαν στο δίκτυο εξαγωγών της. Η σειρά αφεψημάτων με κρόκο Κοζάνης διατίθεται σε περίπου 2.500 σημεία στην Ελλάδα και σε συνολικά 25 αγορές του εξωτερικού. Ο Συνεταιρισμός στεγάζεται σε ιδιόκτητο τριώροφο κτίριο συνολικής επιφάνειας 612,40 τ.μ. και όγκου 2.152 κ.μ. Το κτίριο βρίσκεται σε ιδιόκτητο οικόπεδο επιφάνειας 477,20 τ.μ. και βρίσκεται εντός του οικισμού της Κοινότητας Κρόκου Κοζάνης. Το κτίριο περιλαμβάνει υπόγειο επιφάνειας 240,70 τ.μ. που χρησιμοποιείται σαν αποθηκευτικός χώρος για την αποθήκευση της πρώτης ύλης και των συσκευασμένων προϊόντων. Στο ισόγειο, 240,70 τ.μ., είναι εγκατεστημένος ο μηχανολογικός εξοπλισμός για τη συσκευασία ενώ στον όροφο, 131 τ.μ., είναι εγκατεστημένα τα γραφεία του Συνεταιρισμού.
Συστηματική καλλιέργεια
Μοναδική κροκοκαλλιεργούμενη περιοχή της χώρας μας είναι η περιοχή της Κοζάνης, σε μερικά χωριά της οποίας (Κρόκος, Καρυδίτσα, Αγία Παρασκευή, Άνω Κώμη, Κάτω Κώμη, Λευκοπηγή, Πετρανά κ.λπ.) γίνεται από πάρα πολλά χρόνια συστηματική καλλιέργεια του φυτού.
Ύστερα δε από τις κατά καιρούς αυξομειώσεις των καλλιεργούμενων εκτάσεων και αφού απειλήθηκε η εξαφάνισή τους, κατά τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια (1941-1950) καλύπτει σήμερα γύρω στα 3.000 στρέμματα από τα οποία 1.000 στρέμματα είναι βιολογικής καλλιέργειας και βρίσκονται κατανεμημένα στις κτηματικές περιοχές του Νομού Κοζάνης. Η ετήσια παραγωγή κατά τα τελευταία χρόνια, ήταν γύρω στα 1.200 ? 2.000 κιλά κόκκινου κρόκου.
Η συγκέντρωση του προϊόντος κρόκου στο Συνεταιρισμό αρχίζει αμέσως μετά την ξήρανση, διαλογή και καθαρισμό των στιγμάτων, ενώ κατόπιν επεξεργασίας, συσκευάζονται και διατίθενται στην αγορά σε μικρές συσκευασίες των 0,5, 1, 2, 4 και 28 γραμμ.
Ενώ διατίθεται με τη μορφή ευλύγιστης, χαλαρής, ελαστικής και υγροσκοπικής μάζας από ολόκληρα νήματα που προέρχονται από τα αποξηραμένα στίγματα των λουλουδιών του Crocus Sativus Linneaus. Ο Αναγκαστικός Συνεταιρισμός Κροκοπαραγωγών Κοζάνης το 1997 έχει αποκτήσει πιστοποιητικό διασφάλισης ποιότητας ISO 9001 και έχει αναπτύξει πιστοποιημένη βιολογική καλλιέργεια κρόκου.
Επίσης, η ονομασία «Κρόκος Κοζάνης» έχει καταχωρηθεί ως προστατευόμενη ονομασία προέλευσης (ΠΟΠ).
Success story

• Ο Συνεταιρισμός ιδρύθηκε το 1971 και απαρτίζεται από 1.000 μέλη, με αποκλειστικό δικαίωμα τη συλλογή, συσκευασία και διακίνηση του κρόκου Κοζάνης.
• Μέχρι το 1966 η διακίνηση και εμπορία γινόταν μέσα από κυκλώματα χονδρεμπόρων, οι οποίοι έπαιρναν το προϊόν από μεμονωμένους παραγωγούς σε χαμηλές τιμές
• Ο Συνεταιρισμός στεγάζεται σε ιδιόκτητο τριώροφο κτίριο συνολικής επιφάνειας 612,40 τ.μ. και όγκου 2.152 κ.μ.
• Το 1997 απέκτησε πιστοποιητικό διασφάλισης ποιότητας ISO 9001 και έχει αναπτύξει πιστοποιημένη βιολογική καλλιέργεια κρόκου.
• Ο Συνεταιρισμός συμμετέχει με 55% στη νεοϊδρυθείσα εταιρεία «Προϊόντα Κρόκου Κοζάνης ΑΒΕΕ», μαζί με την εταιρεία «Φυσικά Προϊόντα Κορρές Α.Ε.».