Η Αθήνα έγινε 180 χρόνων και... ποζάρει στην Πινακοθήκη

Πειραιώς 51. Διαδρομές, εικόνες, αφηγήσεις, αναφορές, μνήμες. Ολα αυτά συμβαίνουν εδώ. Μια αναζήτηση στην Αθήνα του χθες και του σήμερα. Αφορμή, η συμπλήρωση 180 χρόνων που η «πάλαι ποτέ ωραιότερη πόλη του κόσμου», όπως τη χαρακτήρισε ο Στράβωνας, ανακηρύχθηκε πρωτεύουσα του νεοσύστατου Ελληνικού Κράτους (1834).

Εργα ζωγραφικής, χαρακτικής και γλυπτικής από τις συλλογές της Δημοτικής Πινακοθήκης που έχουν κοινό σημείο αναφοράς την πόλη της Αθήνας θα παρουσιαστούν στην έκθεση «Αθήνα 180 χρόνια πρωτεύουσα του Ελληνικού Κράτους», που θα εγκανιαστεί τη Δευτέρα 3 Νοεμβρίου στη Δημοτική Πινακοθήκη από τον δήμαρχο Αθηναίων Γιώργο Καμίνη

Η Δημοτική Πινακοθήκη, που φέτος συμπληρώνονται 100 χρόνια από την ίδρυσή της (1914-2014), παρουσιάζει έργα ζωγραφικής, χαρακτικής και γλυπτικής από τις Συλλογές της στο ιστορικό κτίριο της Πλατεία Κουμουνδούρου, που επαναλειτουργεί από τις 3 Νοεμβρίου, με τη διοργάνωση της έκθεσης «Αθήνα 180 χρόνια πρωτεύουσα του Ελληνικού Κράτους». Μια έκθεση αφιερωμένη στους καλλιτέχνες που αγάπησαν και απαθανάτισαν με την τέχνη τους γωνιές και στιγμιότυπα, ανθρώπους, μνημεία και ιδέες μίας από τις ιστορικότερες πόλεις της Ευρώπης. Περισσότερα από εκατό έργα ζωγραφικής, χαρακτικής και γλυπτικής από τις συλλογές της Δημοτικής Πινακοθήκης προσκαλούν το κοινό σ' έναν διάλογο ανάμεσα στο χθες και το σήμερα, μέσα από πέντε θεματικές ενότητες: «Διακόσμηση Δημαρχιακού Μεγάρου», «Αθηναϊκή τοπιογραφία - Αρχαιολογικοί χώροι», «Καθημερινότητα - Ιστορία», «Φυσιογνωμίες» και «Γλυπτική», αλλά και τη διαφορετική εικαστική ματιά των δημιουργών. Αφετηρία θα αποτελέσει το «όραμα» για τη δημιουργία της νέας πρωτεύουσας αντάξιας του ονόματος και της ιστορίας της, αλλά και οι εικόνες του σήμερα, των σύγχρονων προβληματισμών, των αναζητήσεων και προσδιορισμών.
«Η έκθεση διηγείται με την εκφραστική γλώσσα και τον πλούτο των απόψεων των καλλιτεχνών, που εμπνεύστηκαν από την ιστορία της, τα μνημεία, τις γραφικές γειτονιές, τα γοητευτικά νεοκλασικά κτίρια, το αθηναϊκό φως, το παιχνίδι των χρωματικών κηλίδων, την καθημερινή πλευρά της πόλης, που έζησαν και αγάπησαν, που ζουν και αγαπούν», σημειώνει η έφορος της Δημοτικής Πινακοθήκης, Κάλλη Πετροχείλου.
«Μια καθημερινότητα γεμάτη βαθιές αντιθέσεις, μιας πόλης σκληρής και απρόσωπης, μα και την ίδια στιγμή μια καθημερινότητα τρυφερή και οικεία γεμάτη από τα όνειρα και τις προσδοκίες των κατοίκων της. Ρεαλιστικές τάσεις, εννοιολογικές αναφορές, αφαιρετικές προσεγγίσεις καταγράφουν τις διαφορετικές απόψεις των καλλιτεχνών. Μέσα από αυτές τις διαφορετικές εικαστικές προσεγγίσεις του περιεχομένου και της μορφής η διαδρομή και η αναζήτηση αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Οι μνήμες πιστές συνοδοιπόροι. Μια περιπλάνηση μα κι αναζήτηση του νου και της καρδιάς για τον σύγχρονο μύθο της πόλης-σύμβολο, της πόλης με την πολυδιάστατη φυσιογνωμία, της αγέραστης και πολυτραγουδισμένης πρωτεύουσας».

Η επαναλειτουργία του νεοκλασικού κτιρίου στην πλατεία Κουμουνδούρου, παράλληλα με τις δραστηριότητες του κτιρίου της Πινακοθήκης στο Μεταξουργείο, ενδυναμώνει τον θεσμό της Πινακοθήκης, υπηρετώντας το όραμά της να εξελιχθεί σε μια δημιουργική κυψέλη μάθησης, αισθητικής απόλαυσης και δημιουργικής παρέμβασης στο κέντρο της πρωτεύουσας. Με το άνοιγμα της Δημοτικής Πινακοθήκης ένα «νέο πολιτιστικό δίπυλο» δημιουργείται για τους Αθηναίους, εξηγεί ο Γιάννης Κολοκοτρώνης, αναπληρωτής καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης «Η Νέα Δημοτική Πινακοθήκη επί της Λεωνίδου - Μυλλέρου (Μεταξουργείο), ένα ακόμη ανακαινισμένο σπουδαίο νεοκλασικό κτίριο σε σχέδια του Christian Hansen, απέχει μόλις δέκα λεπτά πεζοπορίας από την ανακαινισμένη Παλαιά Δημοτική Πινακοθήκη. Το κοινό οφείλει να αναγνωρίσει ότι ο συνδυασμός της νεοκλασικής αρχιτεκτονικής των Αθηνών με τις εικαστικές τέχνες ανοίγει δρόμους στην επαναξιολόγηση του έργου των παλιότερων καλλιτεχνών και στη γνωριμία με το έργο των νεότερων».
Oι δημιουργοί

Το φιλότεχνο κοινό θα περιηγηθεί ανάμεσα στα έργα, μεταξύ άλλων, των Σταύρου Παπαπαναγιώτου (πρώτος έφορος της Πινακοθήκης το 1914), Αγγελου Γιαλλινά, Δημήτρη Φιλιππότη, Θεόφιλου Χάνσεν, Ερνέστου Τσίλλερ, Γεώργιου Ιακωβίδη, Εμμανουήλ Ζαΐρη, Κωνσταντίνου Παρθένη, Φώτη Κόντογλου, Γεώργιου Γουναρόπουλου, Περικλή Βυζάντιου, Δημητρίου Γαλάνη, Αγήνωρα Αστεριάδη, Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα, Ορέστη Κανέλλη, Γεώργιου Προκοπίου, Δημητρίου Βιτσώρη, Γεράσιμου Στέρη, Θάλειας Φλωρά-Καραβία, Τάσου Αλεβίζου, Ηλία Δεκουλάκου, Γιάννη Γαΐτη, Τάκη Μάρθα, Γιάννη Σπυρόπουλου, Αλέκου Φασιανού. Στο πλαίσιο της έκθεσης, θα πραγματοποιηθούν εκπαιδευτικά προγράμματα, ξεναγήσεις και ποικίλες εκδηλώσεις. Την έκθεση επιμελούνται η Κάλλη Πετροχείλου, έφορος της Δημοτικής Πινακοθήκης, και ο Γιάννης Κολοκοτρώνης, αναπληρωτής καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης του Δ.Π.Θ. Τα εγκαίνια της έκθεσης θα πραγματοποιήσει ο δήμαρχος Αθηναίων, Γιώργος Καμίνης, τη Δευτέρα 3 Νοεμβρίου, στις 7.30 μ.μ.

Το παλιό βρεφοκομείο έγινε χώρος για την τέχνη
Η επιλεκτική επανέκθεση έργων ζωγραφικής, χαρακτικής, σχεδίων και γλυπτών που ανήκουν στη συλλογή της Δημοτικής Πινακοθήκης είναι μια ενδιαφέρουσα καταγραφή της ιστορίας της νεοελληνικής τέχνης. Εξίσου σημαντική είναι και η επαναλειτουργία του διώροφου νεοκλασικού κτιρίου της Παλιάς Δημοτικής Πινακοθήκης (οικοδομήθηκε μεταξύ 1872-1874) επί της πλατείας Κουμουνδούρου. Σπουδαίο αρχιτεκτόνημα του Παναγιώτη Κάλκου (1810-1878), γνωστό αρχικά ως Δημοτικό Βρεφοκομείο (μεταξύ 1875-1977), καθιερώθηκε ως ένας από τους σημαντικότερους εκθεσιακούς χώρους της Αθήνας μεταξύ των ετών 1982-2010 και έγινε σημείο αναφοράς στο ξεκίνημα πολλών σύγχρονων Ελλήνων καλλιτεχνών.

Παρόν και παρελθόν
«Η πρόκληση της εποχής μας δεν αφήνει ανεκμετάλλευτη την ευκαιρία να ξαναδιαβάσουμε μέσα από τα έργα, συσχετίζοντας το παρόν με το παρελθόν: το παρελθόν δεν επαναλαμβάνεται ούτε ξαναγίνεται, αλλά επιμηκύνεται χρονικά μέσω των έργων αν δεν καταστραφούν. Οπως, για παράδειγμα, οι 58 μικρές μαρμάρινες νεοκλασικές προτομές που κοσμούσαν την, κατεδαφισμένη σήμερα, Επαυλη του Νικολάου Θων, οικοδομημένη το 1880, στη συμβολή των λεωφόρων Αλεξάνδρας και Κηφισίας. Εξαιρετικά δείγματα νεοκλασικής γλυπτικής δεν εμπλουτίζουν, από το 2007 απλά μόνον, τις συλλογές της Δημοτικής Πινακοθήκης, αλλά μεταθέτουν την προσοχή μας και στα λάθη, κατά καιρούς, των πολιτικών αποφάσεων απέναντι στην ιστορία», αναφέρει ο αναπληρωτής καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης Δ.Π.Θ. Τμήμα Αρχιτεκτόνων - Μηχανικών, Γιάννης Κολοκοτρώνης.

Το ιστορικό κτίριο της Δημοτικής Πινακοθήκης στην Πλατεία Κουμουνδούρου, που επαναλειτουργεί από τις 3 Νοεμβρίου, θα φιλοξενήσει τη μεγάλη έκθεση «Αθήνα 180 χρόνια πρωτεύουσα του Ελληνικού Κράτους», με πάνω από 100 έργα καλλιτεχνών που αγάπησαν την πόλη και απαθανάτισαν τα τοπία και τους ανθρώπους της

«Πολλές σημειολογικές επισημάνσεις για την αλλαγή του αθηναϊκού τοπίου, την καθημερινότητα του Αθηναίου, τις συνήθειες, τα πρότυπα ομορφιάς εποχής μέσω των προσωπογραφιών, τις σχέσεις των ανθρώπων, τη νεότερη ιστορία κ.ά. αντανακλώνται στα έργα της συλλογής σαν εικόνες συγκίνησης για τους παλαιότερους επισκέπτες που συνδέονται με μνήμες και σαν εικόνες γνώσης για τους νεότερους που διαμορφώνουν το μέλλον τους. Η προσπάθεια να γίνει μια περιεκτική επανέκθεση φέροντας στο φως και έργα λιγότερο δημοφιλή, ξεχασμένα ή άγνωστα είναι από μόνο του ένα γεγονός αναθεώρησης και αντίδρασης στις δυσκολίες της εποχής».
ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΚΑΡΑΛΗ
akarali@pegasus.gr