«Αρχαίο Δράμα» του Τάσου Λιγνάδη στο Εθνικό θέατρο

ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ

ΑΘΗΝΑ 08/04/2014

                       

 

«Το ήθος και το ύφος της κριτικής είναι η περιουσία και η αρχοντιά της. Είναι προϋποθέσεις ν' ανοίξει ο διάλογος και όχι να κλείσει το θέμα», υποστήριζε ο αείμνηστος Τάσος Λιγνάδης.

Εικοσιπέντε χρόνια μετά το θάνατο του συγγραφέα, δασκάλου και κριτικού, η πολυαναμενόμενη έκδοση των κριτικών του για το αρχαίο δράμα (καθώς και οι άλλες δύο που θα ακολουθήσουν για το νεοελληνικό και το παγκόσμιο θέατρο), έρχεται να συμπληρώσει μία ψηφίδα στην ιστορία του θεάτρου, αλλά και να «εκκινήσει» έναν προβληματισμό για την κριτική θεάτρου στις μέρες μας.

Mια εκδήλωση τιμής και μνήμης για το πέρασμα και τη σφραγίδα που άφησε στην ελληνική κριτικογραφία ο Τάσος Λιγνάδης ήταν η χθεσινή βραδιά που διοργάνωσε στην Κεντρική του Σκηνή το Εθνικό Θέατρο, με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου του «Κριτικές Θεάτρου: Αρχαίο Δράμα» που επιμελήθηκε το Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη.

«Παιδιόθεν συστηματικός θεατής και λάτρης του θεάτρου, από τότε που ζούσε με την οικογένειά του στην οδό Κουμουνδούρου 6, λίγα μέτρα μακριά από την πλατεία Αγ. Κωνσταντίνου Ομονοίας» μας ενημερώνει στην κατατοπιστική εισαγωγή της η επιμελήτρια της έκδοσης, Καίτη Διαμαντάκου.

Στον τόμο συγκεντρώθηκαν 107 κείμενα που αντιστοιχούν σε 104 ελληνόφωνες παραστάσεις αρχαίου δράματος στην Ελλάδα στο διάστημα 1975-1989 (η χρονιά θανάτου του Τάσου Λιγνάδη) και δημοσιεύτηκαν το συγκεκριμένο διάστημα στα έντυπα «Εσπερινή», περιοδικό «Επίκαιρα», «Μεσημβρινή» και «Καθημερινή».

Μέσα από τις κριτικές που περιλαμβάνονται ο αναγνώστης μπορεί να δει πολλές όψεις από την εξέλιξη του θεάτρου, του αρχαίου δράματος, της γλώσσας της κριτικής και της υποκριτικής.

Στην αποψινή εκδήλωση για τον συγγραφέα και το βιβλίο μίλησαν ο σκηνοθέτης και ακαδημαϊκός Σπύρος Ευαγγελάτος, η καθηγήτρια του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Παν/μίου Αθηνών και επιμελήτρια της έκδοσης Καίτη Διαμαντάκου, η σκηνοθέτις Ρούλα Πατεράκη, η κριτικός θεάτρου Ματίνα Καλτάκη και ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού θεάτρου Σωτήρης Χατζάκης.

«Σε δύσκολους καιρούς άνθρωποι - νησίδες σώζουν την αξιοπρέπεια του κάθε επαγγέλματος, του κάθε λειτουργήματος. Μία τέτοια κορυφαία προσωπικότητα ήταν ο Τάσος Λιγνάδης», είπε ο Σπύρος Ευαγγελάτος τονίζοντας πως εκείνο που ξεχωρίζει τον Λιγνάδη από άλλους άξιους ομότεχνους του είναι «η φυσική ευγένεια και η ευστοχία στην διατύπωση σκέψεων, ιδεών και κυρίως προσωπικών απόψεων, έτσι ώστε να μην θίγονται πρόσωπα αλλά να διατυπώνεται η αλήθεια». «Ήταν πάντοτε ένας άνθρωπος δροσερός, χειμαρρώδης που απέπνεε αίσθηση εφηβείας. Ενώ διέθετε ένα παράξενο χιούμορ που το εξέπεμπε σε στιγμές μη αναμενόμενες», πρόσθεσε ο ίδιος.

Η Καίτη Διαμαντάκου είπε πως η πρόταση να επιμεληθεί την έκδοση των κριτικών του Τάσου Λιγνάδη ήταν για εκείνη μία «μοναδική βιωματική χαρά και μία ακαδημαϊκή ευκαιρία να ανταποδώσει έμπρακτα, έστω ελάχιστα, τα ωφελήματα της τα παρελθοντικά, τα παροντικά και τα μελλούμενα ως αναγνώστη, ως θεατή και ως ερευνήτριας. Αν όχι στον ίδιο τον κριτικό τουλάχιστον στους φυσικούς απογόνους του, τον Δημήτρη και τον Γιάννη Λιγνάδη, που θεραπεύουν επίσης ο καθένας με τα δικά του όπλα, αλλά συχνά και σε συνέχεια την τέχνη και την επιστήμη του θεάτρου».

Η Ματίνα Καλτάκη με τη σειρά της αναφέρθηκε στα κείμενα του Τάσου Λιγνάδη που «είναι αξιοθαύμαστα για την ευρυμάθεια, τη συγκρότηση, το ήθος της γραφής του που δείχνει άνθρωπο που δεν γνωρίζει απλώς καλά την ελληνική στη διαχρονία της και στις κορυφαίες αποτυπώσεις της, αλλά που έχει σκεφτεί τη γλώσσα και για τη γλώσσα». «Μπορεί οι εποχές ν' αλλάζουν μαζί και το θέατρο και οι άνθρωποι που το υπηρετούν, αλλά οι σοβαρές κριτικές δεν χάνουν την αξία τους ως πνευματικό ίχνος μιας εποχής, και βέβαια ως έμμεση πηγή της θεατρικής και εν γένει της πολιτιστικής ιστορίας», είπε η κ. Καλτάκη και με αφορμή την έκδοση του πρώτου τόμου των κριτικών του Τάσου Λιγνάδη μίλησε για τη θέση του σημερινού κριτικού σε ένα καθόλα σύνθετο θεατρικό και εκδοτικό περιβάλλον.

Στη συνέχεια η Ρούλα Πατεράκη αναφέρθηκε στη προσωπική φιλία της με τον αείμνηστο συγγραφέα και κριτικό. «Ηταν εκείνος που με μύησε και με συμφιλίωσε με τον κόσμο της κριτικής, την οποία για καιρό φοβόμουν και σε μεγάλο βαθμό απεχθανόμουν. Η κριτική, έτσι όπως τη χρησιμοποιούσε ο Λιγνάδης- δημόσια και ιδιωτικά- ήταν ένα είδος παρανάγνωσης. Τα κείμενά του δεν είχαν διδακτικό τόνο, αλλά με πολύ κομψό και ανθρώπινο τρόπο έκρινε -ακόμα και αρνητικά- τον μόχθο και την δουλειά των καλλιτεχνών», σημείωσε η σκηνοθέτης.

Ενώ ο Σωτήρης Χατζάκης αναφέρθηκε στην γενναιοδωρία και στον παρηγορητικό του λόγο του Λιγνάδη που «θεράπευε και δεν πλήγωνε».

Στο τέλος της εκδήλωσης, κείμενα και προσωπικές σημειώσεις του συγγραφέα που «ομιλούν με έναν καίριο τρόπο» για την κριτική από τους δύο τόμους των «Θεατρολογικών» του, επέλεξε να διαβάσει ο γιος του, Δημήτρης Λιγνάδης.

Πηγή: ΑΠΕ - ΜΠΕ