Στο φως ο άγνωστος πρόγονος του ανθρώπου

HOMO NALEDI-

Μια ανακάλυψη που μπορεί να αλλάξει όσα γνωρίζουμε για τους προγόνους μας, έκαναν επιστήμονες στη Νότια Αφρική, προσθέτοντας ένα ακόμη «κλαδί» στο γενεαλογικό δέντρο του ανθρώπινου είδους.

            

Οι επιστήμονες ανακάλυψαν βαθιά σε μια σπηλιά στη Ν. Αφρική, 1.500 απολιθωμένα οστά που ανήκουν σε τουλάχιστον 15 διαφορετικούς σκελετούς, ενός ανθρωποειδούς που ονομάστηκε Homo Naledi και φέρεται να έθαβε τους νεκρούς του, συμπεριφορά η οποία σύμφωνα με τους επιστήμονες έχει συνδεθεί μόνο με τους ανθρώπους.

Ο Homo Naledi (δηλαδή «αστέρας», σύμφωνα με τοπική νοτιοαφρικανική διάλεκτο) ίσως αποτελεί την γέφυρα μεταξύ των δίποδων πρωτεύοντων θηλαστικών και του ανθρώπινου είδους.
Οι μετρήσεις των οστών έδειξαν ότι είναι ένα περίεργο μείγμα χαρακτηριστικών πιθήκου και σύγχρονων χαρακτηριστικών που θυμίζουν άνθρωπο. Ο εγκέφαλος ήταν μικροσκοπικός, όπως αυτός ενός γορίλα.Τα δόντια μικρά και απλά. Ο θώρακας πρωτόγονος και έμοιαζε με πιθήκου, ωστόσο τα χέρια ήταν πιο εξελιγμένα και με σχήμα που επέτρεπε τον χειρισμό βασικών εργαλείων. Τα πόδια και οι αστράγαλοι ήταν σχηματισμένα έτσι ώστε να μπορεί να στέκεται όρθιος, αλλά τα δάχτυλα ήταν κυρτωμένα, μια ιδιαιτερότητα που συναντάται στους πιθήκους, καθώς περνούν πολύ χρόνο πάνω στα δέντρα.

Φωτογραφία από το National Geographic / Reuters

Το ύψος των ανδρών ήταν περίπου 1,5 μέτρο, ενώ οι γυναίκες ήταν ελαφρώς πιο κοντές.
Μέχρι στιγμής δεν έχει πιστοποιηθεί πότε εμφανίστηκε αυτός ο μακρινός μας πρόγονος, ωστόσο ο Λι Μπέργκερ, παλαιοανθρωπολόγος, καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Witwatersrand, στο Γιοχάνεσμπουργκ και επικεφαλής της ομάδας των επιστημόνων, εκτιμά ότι μπορεί να έζησε στην Αφρική έως και 3 εκατ. χρόνια πριν, όπως αναφέρει το BBC.


Σύμφωνα με το CNN, η ιστορία του Homo Naledi άρχισε να ξετυλίγεται το 2013, όταν ένας ερασιτέχνης σπηλαιολόγος και πανεπιστημιακός γεωλόγος παρουσίασε στον Λι Μπέργκερ, τμήμα μίας απολιθωμένης γνάθου.

Φωτογραφία από το National Geographic / Reuters

Η μεγάλη ανακάλυψη έγινε αργότερα σε έναν απομονωμένο θάλαμο στο σπήλαιο Rising Star, έξω από το Γιοχάνεσμπουργκ, όπου εντοπίστηκαν απολιθωμένα οστά από βρέφη, παιδιά, ενήλικες και ηλικιωμένα άτομα.
Πρόκειται για συνολικά 1.500 απολιθώματα, η μεγαλύτερη ποσότητα από ένα συγκεκριμένο είδος ανθρωποειδών που έχει ποτέ ανακαλυφθεί στην Αφρική. Ο Μπέργκερ και η ομάδα του, που έκαναν την ανακάλυψη, πιστεύουν ότι ο θάλαμος, που βρίσκεται 30 μέτρα κάτω από το σπήλαιο, το οποίο έχει χαρακτηριστεί Τοποθεσία Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την UNESCO, υπήρξε νεκροταφείο και ότι ο Homo naledi ίσως χρησιμοποιούσε φωτιά για να φωτίσει τον δρόμο.
«Δεν υπάρχει κανενός είδος καταστροφής στα ευρήματα. Δεν μπορούσαμε παρά να καταλήξουμε στο αναπόφευκτο συμπέρασμα ότι ο Homo naledi, τοποθετούσε σκόπιμα τους νεκρούς του στον σκοτεινό θάλαμο. Για ποιο λόγο το έκανε αυτό, δεν γνωρίζουμε», ανέφερε ο Λι Μπέργκερ στο CNN.
«Μέχρι την ανεύρεση του "naledi", θα σας έλεγα ότι η ιδέα της ταφής νεκρών ή η τελετουργική διάθεση των σωμάτων είναι μοναδικά ανθρώπινο», σημειώνει, χαρακτηρίζοντας το εύρημα «σαν να ανοίγεις τον τάφο του Τουταγχαμών».
Το πρόβλημα της χρονολόγησης
Η πρώτη ανθρώπινη ταφή χρονολογείται περίπου πριν από 100.000 χρόνια, αλλά επειδή η ομάδα του Μπέργκερ δεν έχει ακόμα χρονολογήσει τα απολιθώματα, πολλά ερωτηματικά μένουν αναπάντητα, κυρίως ως προς τον «τίτλο» που μπορεί να αποδοθεί στον Homo naledi.
Όπως επισημαίνει η Guardian, ορισμένοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι χωρίς να είναι γνωστή η ηλικία των οστών, τα ευρήματα μπορεί να μην είναι τόσο ανατρεπτικά:

«Αν είναι 2 εκατ. ετών, τότε μπορεί να πρόκειται για πρώιμες νοτιοαφρικανικές εκδοχές του Homo erectus, ενός είδους από αυτή την περιοχή που είναι ήδη γνωστό. Αν είναι πολύ πιο πρόσφατα, μπορεί να είναι κατάλοιπο είδους που άντεξε στην απομόνωση. Με άλλα λόγια πρόκειται περισσότερο για κάτι αξιοπερίεργο, παρά για κάτι που αλλάζει το παιχνίδι (τουλάχιστον) προς το παρόν» λέει ο William Jungers, ανθρωπολόγος στη σχολή ιατρικής Stony Brook στη Νέα Υόρκη.
Επιπλέον, ο Christoph Zollikofer, ανθρωπολόγος στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης, εφιστά την προσοχή στο πως θα χρησιμοποιηθούν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά για να προσδιοριστεί ένα ον ως νέο είδος, αφού συχνά μπορεί να πρόκειται για παραλλαγές σε ατομικό επίπεδο ή σε επίπεδο τοπικού πληθυσμού, σημειώνει.

Δ. Ρ. www.ethnos.gr
πηγές: BBC, Guardian, National Geographic, CNN, ΑΠΕ-ΜΠΕ