Πολύχρυσα ευρήματα από την πατρίδα του Αλεξάνδρου

Έντυπη Έκδοση Ελευθεροτυπία, Τρίτη 2 Σεπτεμβρίου 2014

Οσοι διψούν για βασιλικά ευρήματα από τη γη που γέννησε τον Μεγαλέξανδρο, μπορούν μέχρι να αποκαλυφθεί ο νεκρός της Αμφίπολης να «ξεδιψάσουν» με μια λαμπρή έκθεση που οργανώνουν εδώ και αρκετό καιρό η ΙΖ' Εφορεία Αρχαιοτήτων και η προϊσταμένη της Αγγελική Κοτταρίδη (5-30 Σεπτεμβρίου) στο Αρχαιολογικό Μουσείο Πέλλας.

                           

  Περιοδική έκθεση σε Αρχαιολογικό Μουσείο Πέλλας (5-30 Σεπτεμβρίου) Ούτως ή άλλως, όλα τα εκθέματα είναι άγνωστα στο ελληνικό κοινό και πολύτιμα. Η κ. Κοτταρίδη, με δάσκαλο τον Μανόλη Ανδρόνικο στη Βεργίνα και τεράστια πείρα στις ανασκαφές μακεδονικών τάφων, έχει επιλέξει 500 αντικείμενα από τις πολύχρυσες νεκροπόλεις των Αιγών και του Αρχοντικού που ήταν ο πρόδρομος της Πέλλας στα αρχαϊκά χρόνια (7ος-6ος αι. π.Χ.). Πρόκειται για πραγματικούς «Μακεδονικούς Θησαυρούς», όπως είναι και ο τίτλος της έκθεσης. Είναι ευρήματα της τελευταίας 25ετίας: χρυσά στεφάνια, χρυσές μάσκες, κοσμήματα, χρυσοποίκιλτα όπλα, μοναδικά γλυπτά, μετάλλινα, αλαβάστρινα και πήλινα αγγεία κ.ά. Κάποια από αυτά έχουν ήδη παρουσιαστεί σε δύο μεγάλες εκθέσεις του εξωτερικού, στην Οξφόρδη (Μουσείο Ashmolean) και το Παρίσι (Λούβρο). Τώρα έρχεται η ώρα να παρουσιασθούν και στη γενέτειρά τους, μαζί με πολλούς άλλους θησαυρούς που κάνουν την πρώτη τους εμφάνιση διεθνώς.
Το σκεπτικό της έκθεσης είναι να δοθεί όσο το δυνατόν πιο πλήρης εικόνα του πολιτισμού στην καρδιά της Μακεδονίας στα αρχαϊκά και πρώιμα κλασικά χρόνια, την εποχή δηλαδή που συντελούνται οι θεμελιώδεις αλλαγές και μπαίνουν οι βάσεις για την εδραίωση του βασιλείου των Μακεδόνων. Η κ. Κοτταρίδη επιθυμεί να φωτιστούν ιδιαιτερότητες, συγγένειες και συνάφειες που συνιστούν τον «κόσμο» των Μακεδόνων, ο οποίος έναν αιώνα αργότερα γίνεται ο μοχλός της αλλαγής της παγκόσμιας ιστορίας με τη δημιουργία τής λαμπρής ελληνιστικής Οικουμένης. Το γεγονός ότι «όλα αυτά τα γοητευτικά "θραύσματα μνήμης" συνυπάρχουν στον ίδιο χώρο, πιστεύουμε πως μπορεί να γίνει η αιτία, κοινό και ειδικοί να αναστοχαστούμε και να γνωρίσουμε καλύτερα τους αρχαίους κατοίκους της μακεδονικής γης, ξεφεύγοντας από τα στερεότυπα του '60 και του '70 και αφομοιώνοντας την πολύτιμη μαρτυρία των ευρημάτων που η ακούραστη αρχαιολογική σκαπάνη δεν σταματά να φέρνει στο φως...», σύμφωνα με την αρχαιολόγο.
Χρυσή νεκρική μάσκα πολεμιστή από το Αρχοντικό Γι' αυτό θέτει ως ένα από τα κεντρικά εκθέματά της την περίφημη «Δέσποινα των Αιγών», σύζυγο του Αμύντα Α' (530-495 π.Χ.), βασίλισσα και πρωθιέρεια των Μακεδόνων, με όλα τα χρυσά κοσμήματα που στόλιζαν τη νεκρική φορεσιά της. Σε αντίστιξη, απέναντί της στέκονται οι χρυσοφόροι πολεμιστές του Αρχοντικού με τις εντυπωσιακές πανοπλίες και τις μυστηριώδεις χρυσές νεκρικές μάσκες που φορούν αυτοί και οι γυναίκες τους.
Σύμβολο βασιλικής εξουσίας ο χρυσός και ένδειξη πλούτου και δύναμης, προβάλλεται εν αφθονία στην έκθεση αυτή. Ωστόσο, δίπλα στα κάθε είδους χρυσά κοσμήματα παρατίθενται τα εξίσου σημαντικά αινιγματικά πήλινα κεφάλια δαιμόνων και θεών που χρησιμοποιήθηκαν στις ταφικές τελετές μιας βασίλισσας των Αιγών, εύγλωττοι μάρτυρες της μακεδονικής τέχνης στην αυγή της κλασικής εποχής (480 π.Χ.), αλλά και οι πολυδαίδαλες πανοπλίες, τα περίτεχνα χάλκινα αγγεία και σκεύη, οι λευκές λήκυθοι με την υπέροχη ζωγραφική του 5ου αι. π.Χ., τα μελανόμορφα και ερυθρόμορφα αγγεία, τα μοναδικά αλαβάστρινα και μαρμάρινα σκεύη από τον τάφο της βασίλισσας του Περδίκκα Β' (454-413 π.Χ.), αλλά και από τον τάφο της βασίλισσας Ευρυδίκης, μητέρας τριών βασιλιάδων και γιαγιάς του Μεγαλέξανδρου, καθώς και τα εξωτικά όσο και πολύτιμα αβγά στρουθοκαμήλου, τα ολόγλυφα μυροδοχεία και τα αντικείμενα από φαγιάντσα και πολύχρωμο γυαλί. Αντικείμενα, που μαρτυρούν εμπορικές και πολιτιστικές ανταλλαγές με όλα τα μεγάλα ελληνικά κέντρα, την Κόρινθο, την Αθήνα, την Ανατολική Ιωνία (Μίλητος, Σάμος κ.λπ.), τα νησιά, όπως επίσης τη Συρία, τη Φοινίκη και την Αίγυπτο.
Χρυσά κοσμήματα και ελάσματα που κοσμούσαν την «Δέσποινα των Αίγων» Η έκθεση κλείνει με αγγεία συμποσίου και άλλα αντικείμενα του 4ου αιώνα από τις Αιγές και την περιοχή της Πέλλας στην ιστορία της οποίας είναι αφιερωμένη η μόνιμη έκθεση του Μουσείου η οποία ανοίγει με δύο χρυσά στεφάνια, το αντρικό στεφάνι βελανιδιάς από το ιερό της Εύκλειας στις Αιγές που συσχετίζεται με την οικογένεια του Αλεξάνδρου και ένα γυναικείο στεφάνι μυρτιάς από την περιοχή της Πέλλας. Ας μην λησμονούμε πως η Πέλλα είναι η πρωτεύουσα του ελληνιστικού βασιλείου της Μακεδονίας, τροφός του Φιλίππου Β' και γενέτειρα του Μεγαλέξανδρου. Γι' αυτό και στο μουσείο αναπτύσσεται η φωτογραφική έκθεση «Εικόνες του Μεγαλέξανδρου» που είναι αφιερωμένη στον τρόπο που οι λαοί και οι αιώνες είδαν τον στρατηλάτη και δημιουργό της Ελληνιστικής Οικουμένης, κρατώντας ζωντανή τη μνήμη του έως σήμερα.

Ν. ΚΟΝΤΡΑΡΟΥ-ΡΑΣΣΙΑ