Αμφίπολη: Ο λέων της Μακεδονίας

Παρελθόν, παρόν και μέλλον συνταιριάζουν στην Αμφίπολη, εδώ όπου συναντιούνται η Ιστορία με την προϊστορία, ζωογόνα ποτάμια με ιερά βουνά και το μαγευτικό φυσικό περιβάλλον με την πλούσια παράδοση.

Ποιος δεν έχει ακούσει για τον Λέοντα της Αμφίπολης; Το πελώριο, μεγαλοπρεπές μνημείο που είναι σήμερα σήμα-κατατεθέν της περιοχής είναι ένα αληθινό θαύμα που πρέπει να το δεις από κοντά για να πιστέψεις πως είναι πραγματικό. Κι όμως, είναι ένα μόνο από τα πλούσια δώρα που η περιοχή της Αμφίπολης χαρίζει απλόχερα στον νεοφερμένο επισκέπτη. Ο τουρισμός ανακαλύπτει για τα καλά πλέον τις ανατολικές Σέρρες και μία μία οι χάρες τους ξεδιπλώνονται. Ο αρχαιολογικός χώρος της Αμφίπολης και οι συναρπαστικές νέες ανακαλύψεις στον λόφο Καστά, με το πελώριο ταφικό μνημείο κλέβουν ασφαλώς τα φώτα της δημοσιότητας – και δικαίως. Η ομώνυμη αρχαία πόλη (ιδρύθηκε το 437 π.Χ. από τους Αθηναίους) αποτέλεσε μήλον της Εριδος για τις μεγάλες δυνάμεις της εποχής χάρη στη στρατηγική της θέση.

Χιονισμένες οι κορυφές του ιστορικού Παγγαίου.

Φωτογραφία: Αρχείο Δήμου Αμφίπολης

Μια περιήγηση στον σημερινό Δήμο Αμφίπολης, ωστόσο, αποκαλύπτει χιλιάδες άλλα πράγματα. Τα γραφικά όσο και ιστορικά χωριά της περιοχής, όπως η Κορμίστα, η Παλαιοκώμη και η Μεσολακκιά έχουν να προσφέρουν βόλτες ανάμεσα σε παλιά αρχοντικά και σπάνια δείγματα μακεδονικής αρχιτεκτονικής. Πρωτεύουσα του νέου Δήμου Αμφίπολης είναι το Ροδολίβος, ενώ το αρχοντικό χωριό Πρώτη είναι η γενέτειρα του Κωνσταντίνου Καραμανλή, πρώην πρωθυπουργού και προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας. Το σπίτι όπου γεννήθηκε, μάλιστα, ένα κομψό διώροφο οίκημα, διατηρείται ακόμη και είναι ανοιχτό για το κοινό.
Η Αμφίπολη συνορεύει με τους Νομούς της Καβάλας, της Δράμας και της Θεσσαλονίκης, ανήκει ωστόσο στον Νομό Σερρών, είναι μάλιστα η μοναδική περιοχή των Σερρών που βρέχεται από τη θάλασσα. Το λιμάνι της Αμφίπολης ήταν σπουδαίας σημασίας κατά την αρχαιότητα, από εδώ άλλωστε σάλπαρε για την Ασία ο στόλος του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Σήμερα στο θαλάσσιο τμήμα της Αμφίπολης δεσπόζουν οι εκβολές του ποταμού Στρυμόνα στα ανατολικά, ενώ στα δυτικά απλώνεται η εξαιρετική παραλία των Νέων Κερδυλίων, όπου κάθε καλοκαίρι συγκεντρώνει αμέτρητους πιστούς φίλους της θάλασσας.
Αρχαία μυστήρια
Μόλις ένα χιλιόμετρο μακριά από τη σημερινή Αμφίπολη υψώνεται ο λόφος Καστά· ή, για να το πούμε αλλιώς, ένα από τα πιο συναρπαστικά μυστήρια για τον αρχαιολογικό κόσμο - και όχι μόνο! Κι αυτό γιατί στον λόφο αυτόν εντοπίστηκε αρκετά πρόσφατα ένας πελώριος μακεδονικός τάφος, ο περίβολος του οποίου απλώνεται σε συνολικό μήκος 500 μ. που ενδέχεται να κρύβει μυστικά που εφόσον αποκαλυφθούν αναμένεται να ρίξουν άπλετο φως σε μεγάλα μυστήρια που τυραννούν τους αρχαιολόγους δεκαετίες τώρα.

Ο ανδριάντας του Κων. Καραμανλή στην Πρώτη.

Φωτογραφία: Ηρακλής Μήλας

Οι ειδικοί που μελετούν το ταφικό μνημείο στον Καστά τοποθετούν την κατασκευή του στο τελευταίο τέταρτο του 4ου π.Χ. αι., δηλαδή ελάχιστα χρόνια μετά τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου (323 π.Χ.). Το εσωτερικό του τύμβου δεν έχει ακόμη μελετηθεί, οι έρευνες ωστόσο προχωρούν, ενώ το γεγονός πως ολόκληρος ο χώρος έχει βρεθεί ασύλητος ενθαρρύνει ακόμη περισσότερο τους αρχαιολόγους . Ο ίδιος ο τύμβος κατασκευάστηκε εξ ολοκλήρου από μάρμαρο Θάσου και οι πελώριες διαστάσεις του προκαλούν ζάλη: το ύψος του φτάνει τα 23 μέτρα, με διάμετρο 158,4 μ. ενώ ο περίβολός του ύψους 3 μ. αποτελείται από μαρμάρινες βάσεις, ορθοστάτες, ανωδομή και επιστέψεις. Οι μέχρι τώρα ενδείξεις μαρτυρούν πως κάτι σπουδαίο κρύβεται στο εσωτερικό του, ενώ οι πιο αισιόδοξες εκτιμήσεις, έτσι όπως έχουν διατυπωθεί και σε επιστημονικά συνέδρια, μιλούν για τον τάφο της Ρωξάνης, της πρώτης συζύγου του Μεγάλου Αλεξάνδρου, καθώς και του γιου τους Αλέξανδρου Δ'.
Μαρμάρινος φρουρός

Ενας από τους μακεδονικούς τάφους στην Αμφίπολη.

Φωτογραφία: Ηρακλής Μήλας

Ο Λέων είναι ένα από τα πιο εμβληματικά μνημεία ολόκληρης της Μακεδονίας, κατασκευασμένος την ίδια περίπου εποχή με τον τύμβο στον Καστά (τέλη 4ου-αρχές 3ου π.Χ. αι.). Το ύψος του φτάνει τα 5,37 μ., είναι κι αυτό φτιαγμένο από μάρμαρο και εικονίζει ένα αρσενικό λιοντάρι να κάθεται στα δύο πίσω του πόδια, σε στάση επιφυλακής, προτάσσοντας το ρωμαλέο στήθος του. Ο Λέων της Αμφίπολης βρέθηκε σε κομμάτια γύρω στα 1916, συναρμολογήθηκε το 1936 και τοποθετήθηκε κοντά στο σημείο όπου εντοπίστηκε, στις δυτικές όχθες του Στρυμόνα. Ο πρώτος αρχαιολόγος που ασχολήθηκε συστηματικά με ανασκαφές στην περιοχή, τη δεκαετία του '60, ο Δημήτρης Λαζαρίδης, εκτιμούσε πως ο Λέων είχε στηθεί προς τιμήν του Λεωσθένους, ναυάρχου του Μεγ. Αλεξάνδρου, ενώ κατά μία άλλη εκδοχή στήθηκε προς τιμήν ενός άλλου ναυάρχου, του Λαομέδοντα. Σήμερα, μετά τις νέες ανακαλύψεις, πιστεύεται πως η αρχική θέση του Λέοντα ήταν στην κορυφή του τύμβου, όπου υπάρχει και το βάθρο του αγάλματος. Η αρχαία Αμφίπολη

Η Μονή Εικοσιφοινίσσης μετράει χίλια χρόνια ιστορίας και είναι ένα σημαντικό προσκύνημα για ολόκληρη την Μακεδονία.

Φωτογραφία: Ηρακλής Μήλας

Ο αρχαιολογικός χώρος της ς, με την ακρόπολη της αρχαίας πολιτείας, είναι ένας σημαντικός σταθμός στην περιήγηση του επισκέπτη. Τα μέχρι στιγμής κύρια ευρήματα έχουν μεγάλο ενδιαφέρον: πέντε συνολικά εκκλησίες του 5ου και 6ου αι. «στολίζουν» τον χώρο ενώ εντυπωσιακά είναι τα πλούσια ψηφιδωτά που έχουν διατηρηθεί. Στον χώρο λειτουργεί και το Αρχαιολογικό Μουσείο: στις προθήκες του θα δεις από κοντά ευρήματα που χρονολογούνται από το 5000 π.Χ., τους Κλασικούς, Ελληνιστικούς και Ρωμαϊκούς χρόνους, μέχρι και το Βυζάντιο. (Τηλ. επικοινωνίας: 23220 32474, γενική είσοδος 2 €). Ανεξάντλητος πλούτος

Στη μακρινή Λατινική Αμερική υπάρχει ένα βουνό που λέγεται Ποτοσί, τόσο πλούσιο σε μετάλλευμα, που οι γύρω κάτοικοι όταν ήθελαν να πουν ότι κάτι είναι πολύτιμο έλεγαν «αξίζει ένα Ποτοσί». Κάτι αντίστοιχο θα έλεγε κανείς και για το ιστορικό (και ιερό κατά την αρχαιότητα) βουνό του Παγγαίου. Οι αρχαίοι γνώριζαν τους θησαυρούς που κρύβονταν στα σπλάχνα του βουνού και είχαν ήδη από τότε επιχειρήσει (με επιτυχία) να εξορύξουν χρυσό και άλλα πολύτιμα μεταλλεύματα. Το Παγγαίο ωστόσο έχει και άλλους θησαυρούς, που δεν μετρώνται όλοι σε καράτια. Στους πρόποδες του βουνού, κοντά στο χωριό της Κορμίστας, υπάρχει η χιλιόχρονη Μονή Εικοσιφοινίσσης, που ιδρύθηκε από τον Αγιο Γερμανό περίπου στο δεύτερο μισό του 9ου με αρχές του 10ου αι. Γυναικείο μοναστήρι σήμερα (με 25 μοναχές) είναι γνωστό και για την «αχειροποίητη» εικόνα της Παναγίας.
Ανάμεσα στο Παγγαίο και το αντίκρυ βουνό του Μενοικίου κυλάει ο ποταμός Αγγίτης. Το μήκους 15 χλμ. φαράγγι του Αγγίτη είναι από τα πιο όμορφα σ' ολόκληρη την Ελλάδα: μια διαδρομή ανάμεσα σε αιωνόβια πλατάνια, που προκαλεί τους λάτρεις της φύσης να την ανακαλύψουν βήμα βήμα. Σε ένα σκέπαστρο στα ανατολικά τοιχώματα του ποταμού θα δεις ένα ακόμη συγκλονιστικό θέαμα: είναι οι σπάνιες βραχογραφίες που ανακαλύφθηκαν εδώ, με παραστάσεις όπου απεικονίζονται ζώα, καβαλάρηδες με τόξα και σπαθιά και σκηνές της καθημερινής ζωής. Η ακριβής χρονολόγηση των βραχογραφιών αποτελεί ακόμη άλυτο σταυρόλεξο για τους ειδικούς, εκτιμάται ωστόσο πως τοποθετούνται από τα τέλη της Νεολιθικής Εποχής μέχρι την πρώιμη Εποχή του Σιδήρου.

ΤΙ ΝΑ ΔΕΙΤΕ

• την αρχαία Αμφίπολη
• το ταφικό μνημείο στον λόφο Καστά
• τον Λέοντα της Αμφίπολης
• το φαράγγι του Αγγίτη
• τη Μονή Εικοσιφοινίσσης
• το πατρικό του Κων. Καραμανλή στο χωριό Πρώτη
• τις εκβολές του Στρυμόνα
• το μαρτυρικό χωριό Κερδύλια με το μνημείο του ολοκαυτώματος

Η ΣΕΡΡΑΪΚΗ ΠΑΡΑΛΙΑ
Ο Στρυμονικός κόλπος είναι η μοναδική διέξοδος στη θάλασσα του νομού Σερρών. Στο τουριστικό θέρετρο των Νέων Κερδυλίων θα βρεις χρυσές αμμουδιές, καθαρά πενταγάλανα νερά και άφθονα γραφικά ταβερνάκια με φρέσκο ψάρι. Το καλοκαίρι η περιοχή γνωρίζει μεγάλες δόξες, αξίζει ωστόσο να την επισκεφθείς και «εκτός σεζόν» για να δεις ακόμη περισσότερα πράγματα, όπως το Δέλτα του ποταμού Στρυμόνα, ένας ιδιαίτερα σημαντικός βιότοπος που έχει κηρυχθεί Ζώνη Ειδικής Προστασίας. Σημείο αναφοράς είναι το μνημείο του Ολοκαυτώματος των Κερδυλίων: στις 17 Οκτωβρίου 1941 τα χωριά Ανω και Κάτω Κερδύλια καταστράφηκαν από τους ναζί, και 215 κάτοικοι εκτελέστηκαν. Στη μνήμη των τραγικών γεγονότων υψώνεται ένας μεγάλος μαρμάρινος σταυρός, ενώ κάθε χρόνο τελούνται εκδηλώσεις μνήμης. Στον χώρο του μνημείου στεγάζεται και εκκλησιαστικό μουσείο.
ΔΙΑΜΟΝΗ
Εξαιρετική επιλογή διαμονής είναι το ξενοδοχείο «Elpida Spa & Resort» (Κοιλάδα Αγ. Αναργύρων, Σέρρες, 23210 20000, www.elpidahotel.eu) με υψηλού επιπέδου υπηρεσίες που θα καλύψουν όλες τις απαιτήσεις σας. Εναλλακτικά, μπορείτε να επιλέξετε και το «Hotel Faraggi» (Συμβολή Σερρών, 23240 81667-81037, www.hotelfaraggi.gr) με την ιδιαίτερη διακόσμηση και το φιλικό service.
ΦΑΓΗΤΟ
Εμπιστευτείτε το εστιατόριο του ξενοδοχείου «Elpida Spa & Resort», με το πλούσιο μενού και τις προσεγμένες προτάσεις. Από το μπαλκόνι του θα έχετε θέα στην αρχαία ακρόπολη των Σερρών, στον λόφο Κουλά. Στα Νέα Κερδύλια θα βρείτε αρκετά ταβερνάκια, ιδίως τους θερινούς μήνες, με καλό, φρέσκο ψάρι.
Κείμενο: Γιάννης Μαντάς
Φωτογραφίες: Ηρακλής Μήλας