Τα σκουπίδια 'πνίγουν' τη Δούρου

Το κέρδος των εργολάβων, η Φυλή που δεν κλείνει και το φάντασμα της Βυρηττού

                      

Τι τηρήθηκε και τι όχι βάσει προεκλογικών εξαγγελιών της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, σχετικά με τον Περιφειακό Σχεδιασμό Διαχείρισης Αποβλήτων; Ο κίνδυνος να χαθούν 700 εκατ. ευρώ και η Περιφερειάρχης Ρένα Δούρου σε αδιέξοδο

 

news247

 

Οκτώβριος 08 2015 09:18

 

Σάββατο 4 Οκτωβρίου, 2014: Ένα μήνα μετά την ανάληψη των καθηκόντων της η περιφερειάρχης Αττικής, Ρένα Δούρου, στέλνει επιστολή στους 66 δημάρχους της Αττικής ζητώντας τη συνδρομή και τη συμμετοχή τους σε ευρεία διαβούλευση για τη ριζική αναθεώρηση του Περιφερειακού Σχεδιασμού Διαχείρισης Αποβλήτων στην Αττική. Ένα βήμα μπρος γίνεται με την έναρξη των διαδικασιών αναθεώρησης του ΠΕΣΔΑ και την ακύρωση των διαγωνιστικών διαδικασιών που προωθούνταν από τη διοίκηση του Γιάννη Σγουρού για τα τέσσερα φαραωνικά ΣΔΙΤ. Ένα χρόνο και λίγες ημέρες μετά, την Πέμπτη 8 Οκτωβρίου 2015, ο αναθεωρημένος ΠΕΣΔΑ εισάγεται προς έγκριση στο περιφερειακό συμβούλιο. Αποτελεί ουσιαστικά μια «χαρτούρα 279 σελίδων».

Είναι ασαφής και αόριστος σε βαθμό που να τίθεται σε αμφισβήτηση για το εάν αποτελεί πράγματι κάποιου είδους… σχεδιασμό! Παράλληλα, οι ελάχιστες σαφείς αναφορές του, οδηγούν στο συμπέρασμα ότι αναπαράγει το αποτυχημένο μοντέλο των προηγούμενων χρόνων, παρά τις διακηρύξεις για ριζική αναθεώρησή του. Χαρακτηριστικό είναι ότι το έκτρωμα της Φυλής, παραμένει εντός του ΠΕΣΔΑ. Η απραξία της περιφερειάκής αρχής οδηγεί τις προσπάθειες για αναθεώρηση του συγκεντρωτικού μοντέλου πολλά βήματα πίσω. Επιβεβαιώνονται όσοι υποστήριζαν ότι η περιφερειάρχης «δεν διαθέτει σχέδιο»!

Η απόφαση που δεν τηρήθηκε

Στις 4 Δεκεμβρίου 2014 το περιφερειακό συμβούλιο αποφασίζει ότι «η Ολοκληρωμένη Εγκατάσταση Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΟΕΔΑ) Φυλής δεν θα ενταχθεί στο νέο ΠΕΣΔΑ Αττικής, ως εσαεί χώρος διαχείρισης και ο ΧΥΤΑ Φυλής θα πάψει να υφίσταται μέσα από συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα. (…) Το μήνυμα που στέλνει το Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής προς τα Υπουργεία Εσωτερικών και ΠΕΚΑ, σε ό,τι αφορά στην αποδοχή απορριμμάτων από άλλες πόλεις στη Φυλή, είναι σαφές: η Φυλή τελείωσε». Οι εξελίξεις επιβεβαιώνουν για το αντίθετο, παρά το γεγονός ότι, πλέον, η Ρένα Δούρου διοικεί με κυβέρνηση τον ΣΥΡΙΖΑ. Συνεχίζεται η λειτουργία του αποτεφρωτήρα στη Φυλή, συνεχίζεται και επεκτείνεται η λειτουργία του ΕΜΑΚ, ομοίως ο ΧΥΤΑ Φυλής, για απροσδιόριστο μάλιστα χρονικό διάστημα και, επιπλέον, επαναφέρονται οι χωροθετήσεις νόμου της Βάσως Παπανδρέου (ν.3163/2003). Δεν γίνεται λόγος για τη λειτουργία ή μη του ΧΥΤΑ Γραμματικού, όπως και για άλλες μονάδες επεξεργασίας υπολειπόμενων σύμμεικτων, κομποστοποίησης κ.λπ.
Στο ίδιο συμβούλιο αποφασίστηκε ο νέος ΠΕΣΔΑ Αττικής «να είναι έτοιμος ως τον Ιούνιο 2015». Στο μεσοδιάστημα η περιφέρεια αναλώνεται για μεγάλο χρονικό διάστημα σε επικοινωνιακές δράσεις, δίνει με μεγάλη καθυστέρηση (8 Απριλίου 2015) έναν οδηγό εκπόνησης τοπικών σχεδίων διαχείρισης στους δήμους και με ακόμη μεγαλύτερη καθυστέρηση αναθέτει τη μελέτη αναθεώρησης του ΠΕΣΔΑ (τέλος Απριλίου 2015) και τις υποστηρικτικές εργασίες της αναθεώρησης (Ιούνιος 2015).
Σύμφωνα με τη γνωστή περιβαλλοντική ομάδα «Πρωτοβουλία Συνεννόησης για τη Διαχείριση των Απορριμμάτων» (ΠΡΩΣΥΝΑΤ), η εκπόνηση της μελέτης αναθεώρησης του ΠΕΣΔΑ ανατέθηκε σε δύο ανεξάρτητες ομάδες, που εργάστηκαν παράλληλα. Η μία (εξωτερικός συνεργάτης) κλήθηκε να κάνει μια τυπική, επαγγελματική προσαρμογή του νέου εθνικού σχεδιασμού (ΕΣΔΑ), χωρίς να έχει ουσιαστική εμπλοκή με την αποκεντρωμένη διαχείριση και η άλλη (ομάδα εργασίας του ΕΔΣΝΑ) έχει εκφράσει δημόσια τη ριζική της διαφωνία με βασικές πτυχές του νέου ΕΣΔΑ, υποστηρίζοντας λογικές συγκεντρωτικής διαχείρισης στην Αττική, υπό το φόβο της αμφισβήτησης του ρόλου του ΕΔΣΝΑ (!). «Αν προσθέσουμε και το υποστηρικτικό υλικό που τέθηκε στη διάθεσή τους, αντιλαμβανόμαστε ότι το αποτέλεσμα δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικό: από τη μια η μελέτη επικαιροποίησης του ΠΕΣΔΑ (Φραντζής) των διοικήσεων Λιακόπουλου – Σγουρού, που “φτιασιδώνει” τον υφιστάμενο ΠΕΣΔΑ και από την άλλη μια τυπική έκθεση αξιολόγησης του ΠΕΣΔΑ, από τον επίσημο τεχνικό σύμβουλο της περιφέρειας για τα έργα ΣΔΙΤ (Λουκάτος)», λέει η ΠΡΩΣΥΝΑΤ. Ποιος θα μπορούσε να περιμένει μια μελέτη προς ένα εναλλακτικό, προς το δημόσιο συμφέρον σχεδιασμό, από τους παραπάνω μελετητές;
Νωρίτερα, επικοινωνιακού τύπου πρωτοβουλίες, όπως το διεθνές συνέδριο που διοργάνωσε η περιφέρεια Αττικής, σπαταλώντας πολύτιμο χρόνο, δεν μπόρεσαν να καλύψουν το κενό που ήταν ήδη αισθητό. Ταυτόχρονα, καμία ενέργεια για Ενημέρωση, Ευαισθητοποίηση, Κινητοποίηση των πολιτών, δεν πραγματοποιήθηκε.

Το σήμερα

Ο ΠΕΣΔΑ εισάγεται προς έγκριση στο περιφερειακό συμβούλιο χωρίς να προβλέπει ποιοι και πόσοι θα είναι οι νέοι Χώροι Υγειονομικής Ταφής, πόσα «πράσινα σημεία» συλλογής ανακλυκλώσιμων υλικών θα δημιουργηθούν στους δήμους στην λογική της αποκεντρωμένης διαχείρισης και, το κυριότερο, πώς θα χρηματοδοτηθούν. Καθώς ο ΠΕΣΔΑ είναι αόριστος, το ίδιο φαίνεται να συμβαίνει, σύμφωνα με τις αξιολογήσεις ειδικών σε θέματα περιβάλλοντος και με τα 38 Τοπικά Σχέδια των Δήμων, που έρχονται να «κουμπώσουν» πάνω στον περιφερειακό σχεδιασμό: Δεν προβλέπουν ούτε το κοστολόγιο, ούτε τους πόρους, ούτε το προσωπικό, ούτε την υποδομή που θα τα υλοποιήσει. ‘Αρα, εμφανίζονται και αυτά να είναι στον αέρα.
Συνοπτικά ο ΠΕΣΔΑ, συντηρεί τη λογική του προηγούμενου συγκεντρωτικού μοντέλου, πέρα από ορισμένες βελτιώσεις στην προδιαλογή των υλικών, συντηρεί τη Φυλή, αλλά και τη λογική του «μπλέ κάδου». Προφανώς δεν στηρίζεται στην αποκεντρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων, στη διαχείριση δηλαδή σε επίπεδο Δήμου, καθώς εξακολουθεί να αντιμετωπίζει την πρωτοβάθμια αυτοδιοίκηση σαν θεσμό μειωμένης ευθύνης και δυνατοτήτων, ενώ η ανακύκλωση προβλέπεται να συνεχίσει να λειτουργεί με τα γνωστά και απαξιωμένα ιδιωτικά Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΕΔ). Επίσης, συνεχίζεται η λογική των Σταθμών Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων. Προϋποθέτει μεταφορές για τελική διαχείριση σε κεντρικές μονάδες, είτε ανακύκλωσης είτε κομποστοποίησης είτε επεξεργασίας σύμμεικτων. Παρ’ όλο που, εκτός των υπαρχόντων ΚΔΑΥ, δεν προσδιορίζεται η χωροθέτησή τους.
Ως προς την απαιτούμενη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ), αν οι διαδικασίες εκπόνησης, διαβούλευσης και έγκρισής της ξεκινήσουν μετά την απόφαση του περιφερειακού συμβουλίου, εκτιμάται ως βέβαιο ότι η οριστικοποίηση της αναθεώρησης του ΠΕΣΔΑ θα γίνει, το νωρίτερο, την άνοιξη του 2016.
Οι ΠΕΣΔΑ της χώρας θα έπρεπε να έχουν όλοι αναθεωρηθεί βάσει του νέου εθνικού σχεδιασμού έως την 30η Σεπτεμβρίου, προκειμένου να προετοιμαστούν τα έργα που προβλέπουν για να ενταχθούν στο νέο ΕΣΠΑ (χωρίς αναθεωρημένο ΠΕΣΔΑ δεν μπορούν, λόγω του όρου της αιρεσιμότητας). Σύμφωνα με πληροφορίες, θα δοθεί παράταση στις Περιφέρειες για να ολοκληρώσουν τον σχεδιασμό τους για ένα μήνα και συγκεκριμένα έως την 31η Οκτωβρίου.

Και το αύριο

Η απώλεια της αιρεσιμότητας συνδέεται με την απώλεια ευρωπαϊκών πόρων ύψους περίπου 700 εκατ. ευρώ (από το παλιό και νέο ΕΣΠΑ) που θα κατευθυνθούν για την χρηματοδότηση των Τοπικών Σχεδίων και των υποδομών που θα χρειαστεί να συμπληρώσουν τον ΠΕΣΔΑ. Αυτό, σε συνδυασμό με τις μνημονιακές πολιτικές που περιορίζουν τις δημόσιες επενδύσεις, ευνοούν την ιδιωτικοποίηση της διαχείρισης των απορριμμάτων
Μεγάλη και απαράδεκτη είναι η καθυστέρηση για την εξεύρεση νέων χώρων τελικής διάθεσης, με αποτέλεσμα να υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να οδηγηθούμε σε σοβαρότατη κρίση με την διαχείρισης των απορριμμάτων, εφόσον ολοκληρωθεί η Β’ Φάση του ΧΥΤΑ Φυλής, που υπολογίζεται στα τέλη του 2018. Δεν είναι λίγοι όσοι προβλέπουν το μέλλον θυμίζει καταστάσεις… Βηρυτού, ή Νάπολι παλαιότερων ετών. Θεωρείται αδύνατη η ολοκλήρωση διαδικασιών των αδειοδοτήσεων και των διαγωνιστικών διαδικασιών για την εγκατάσταση των νέων ΧΥΤΥ, επομένως, αιωρείται το ενδεχόμενο να κατασκευαστεί και να λειτουργήσει η Γ’ φάση του ΧΥΤΑ. Σαφή πρόθεση να συνεχιστεί για πολλά χρόνια ακόμη η λειτουργία του Εργοστασίου Μηχανικής Ανακύκλωσης-Κομποστοποίησης (ΕΜΑΚ) Φυλής υποδηλώνει η πρόβλεψη για επέκταση της δυναμικότητάς του στους 400.000 τόνους/έτος (το 2014 δέχτηκε γύρω στους 185.000 τόνους).
Όπως και στο ΕΣΔΑ, προβλέπεται συμμόρφωση του σχεδιασμού με τη στρατηγική «Ευρώπη 2020», εισάγοντας έτσι, έμμεσα, λογικές ΣΔΙΤ, «αξιοποίησης» ιδιωτικών κεφαλαίων, οι οποίες αντιστρατεύονται το πνεύμα της υπεράσπισης του δημόσιου χαρακτήρα της διαχείρισης, που υποτίθεται ότι υιοθετεί το σχέδιο της αναθεώρησης του ΠΕΣΔΑ Αττικής. Οι αναφορές αυτές λειτουργούν υπονομευτικά στη ρητή αναφορά του ΕΣΔΑ για «Κατοχύρωση του δημόσιου χαρακτήρα της διαχείρισης στερεών αποβλήτων με στόχο την προστασία της δημόσιας υγείας και του περιβάλλοντος, στο πλαίσιο μιας πολιτικής βιώσιμης ανάπτυξης προς όφελος του κοινωνικού συνόλου, με όρους αειφορίας».
Στους κύκλους της Αριστεράς υποστηρίζεται ότι με το νέο ΠΕΣΔΑ θα κερδίσουν οι ίδιοι εργολάβοι που κέρδιζαν και πριν, καθώς αντί να μοιραστούν τα κέρδη από τα 4 τεράστια εργοστάσια ΣΔΙΤ, θα μοιραστούν τα κέρδη από πολλές μικρότερες μονάδες ΣΔΙΤ, «πράσινα σημεία», ανακυκλώσιμα υλικά, Αποτεφρωτήρα, επιδοτήσεις ΕΣΠΑ κλπ. Το αποτέλεσμα θα είναι οι πολίτες, μέσω της αυξήσης των δημοτικών τελών, εφόσον ο ιδιώτης καυταφέρει να επιβάλει τη δική του τιμολογιακή πολιτική, του τέλους ανακύκλωσης, του «ειδικού τέλους ταφής» που θα επιβληθεί από 1η Ιανουαρίου 2016 και των προγραμμάτων «πληρώνω όσο πετάω», θα δεχθούν ένα νέο ισχυρό πλήγμα για τα σκουπίδια.
«Περιμένουμε ο νέος ΠΕΣΔΑ Αττικής να δικαιώσει τους διαρκείς αγώνες των εργαζομένων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση», αναφέρει σε ανακοίνωσή της η ΠΟΕ-ΟΤΑ. Και οι ίδιοι οι εργαζόμενοι στην Αυτοδιοίκηση βάζουν στο επίκεντρο της κριτικής τους την περιφερειάρχη, λέγοντας ταυτόχρονα ότι «η κατάργηση των μονάδων δεν αρκεί για να ανατραπούν οι πολιτικές που οδήγησαν σε υψηλά ποσοστά ταφής και ανεξέλεγκτης διάθεσης των απορριμμάτων και σε χαμηλά ποσοστά ανακύκλωσης, αφού δεν υπήρξε καμία παρέμβαση στο θεσμικό πλαίσιο που την διέπει».

Συγκέντρωση στο ΠΕΣΥ

Η έγκριση και εφαρμογή του αναθεωρημένου ΠΕΣΔΑ, σύμφωνα με εκτιμήσεις περιβαλλοντικών οργανώσεων, θα οδηγήσει σε μια σοβαρή οπισθοχώρηση από τις όποιες προσπάθειες έχουν γίνει και θα θέσει σε κίνδυνο ακόμα και τα θετικά βήματα που έγιναν με την έγκριση του νέου Εθνικού Σχεδιασμού (ΕΣΔΑ).
Πολίτες, συλλογικότητες, κοινωνικοί και περιβαλλοντικοί φορείς, κινήματα πόλης και γειτονιάς προγραμματίζουν κινητοποίηση σήμερα Πέμπτη 8 Οκτωβρίου, ημέρα που συζητιέται ο ΠΕΣΔΑ, στις 15.30 στο περιφερειακό συμβούλιο. Αγωνιστικές δράσεις ενδέχεται να προγραμματιστούν και μετά τις 8 Οκτωβρίου για να μπει «μπλόκο» στην πράξη τα σχέδια αυτά.
Αίτημά τους, η αναβολή της έγκρισης και η επαναδιατύπωση του ΠΕΣΔΑ προς την εφαρμογή ενός μοντέλου αποκεντρωμένης διαχείρισης, με έμφαση στην προδιαλογή και σε όφελος της κοινωνίας και όχι των μεγαλοεργολάβων.
Η Ρένα Δούρου, σε λίγες ημέρες, έρχεται αντιμέτωπη για δεύτερη φορά αντιμέτωπη με την οργή περιβαλλοντικών φορέων και συλλογικοτήτων της Αττικής. Την πρώτη με αφορμή τις δημοπρασίες για τους καθαρισμούς ρεμάτων. Και τότε οι φορείς κατήγγειλαν ότι οι διακηρύξεις της «χαρακτηρίζονται από ασάφεια και απροσδιοριστία σχετικά με τα έργα, τη μέθοδο και το αντικείμενο καθαρισμού τόσο σε ποσοτικό επίπεδο όσο και σε ποιοτικό επίπεδο».