Μου έμαθε πολλά η Μαρία Κάλλας

ΦΑΝΙ ΑΡΝΤΑΝ

Ομορφη και γοητευτική ακόμη στα 66 της, απέριττη αλλά και σικ, με ένα κομψό μαύρο σύνολο που «ζωντάνευαν» τα κίτρινα κεντητά λουλούδια της μπλούζας της, η Φανί Αρντάν, άλλοτε παθιασμένη και άλλοτε με κωμικό οίστρο όπως και στις ταινίες της, έδωσε χθες το απόγευμα ένα μάστερκλας στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, με συντονιστή τον κριτικό κινηματογράφου Θοδωρή Κουτσογιαννόπουλο αμέσως μετά την προβολή της ταινίας της «Obsessive Rhythms» («Cadences obstinees»). Και μίλησε για όλα.

Ο Ζεράρ Ντεπαρντιέ είναι ελεύθερος, θερμός, έξυπνος. Το όνειρό μου είναι να κάνω μία ταινία με εκείνον πρωταγωνιστή

 Για τη «θανάσιμη ασθένεια του έρωτα». Την αποστροφή της προς τον φεμινισμό («δεν αγωνίστηκε ποτέ εξ ονόματος των γυναικών αλλά των ανθρώπων»). Τη Μαρία Κάλλας, τη Μαργκερίτ Ντιράς, τον Φρανσουά Τριφό και τον Ζεράρ Ντεπαρντιέ. Για το ότι «μία χώρα σε κρίση απαιτεί ανθρώπους που θα αγωνιστούν» και ότι σε αυτές τις περιπτώσεις «η τέχνη φωτίζει τη ζωή». Για την Ευρώπη, αλλά και για το τρομοκρατικό χτύπημα στο περιοδικό «Charlie Hebdo» («η βία είναι κάτι που συμβαίνει σε όλες τις χώρες του κόσμου», σημείωσε εμφατικά).
«Σκέφτηκα να κάνω αυτήν την ταινία με βάση τη φράση της Μαργκερίτ Ντιράς ?το να αναμένεις τον έρωτα είναι ήδη έρωτας και τον διατηρείς μέχρι να τελειώσει?», είπε η Γαλλίδα ηθοποιός και σκηνοθέτιδα, διευκρινίζοντας ότι δεν πρόκειται για μία αυτοβιογραφική ταινία. «Η ελληνική λογοτεχνία, η ελληνική φιλοσοφία και ιστορία μού δίδαξαν την αίσθηση της δικαιοσύνης», σημείωσε αναφορικά με τις ιδέες της ως προς την υλοποίηση των ταινιών της. «Αυτό που μου άρεσε στη ζωή είναι η αδρεναλίνη. Οι άνθρωποι που πηγαίνουν στα άκρα», τόνισε όταν ρωτήθηκε για το πάθος και τη βία που είναι έκδηλα στις ταινίες της.
«Πάντα ήθελα να περιγράψω ιστορίες», είπε για να προσθέσει: «Θυμάμαι την αρχή της καριέρας μου: προσέγγιζα τα πράγματα όπως τρώει κανείς ένα σάντουιτς».
«Τη θαύμαζα»
Μία από τις ισχυρές προσωπικότητες της τέχνης που σφράγισαν το κύρος της Φανί Αρντάν στη μεγάλη οθόνη είναι η Μαρία Κάλλας, την οποία η ίδια υποδύθηκε στη δύση της καριέρας της στο «Κάλλας για πάντα» (2002) του Φράνκο Τζεφιρέλι. «Μπορώ να ξαναπαίξω τον ρόλο? Για μία ηθοποιό είναι πραγματικά φανταστικό? Τη θαύμαζα», είπε συνεπαρμένη. «Ακουσα ότι όταν πήγαινε στο ωδείο εδώ στην Αθήνα με τον καθηγητή της, έμπαινε το πρωί και έβγαινε το βράδυ. Είχε περιέργεια, ένα χαρακτηριστικό που θαυμάζω. Σε αυτόν τον ρόλο είχα την επιθυμία να εξερευνήσω το φαινόμενο της καταστροφής, γιατί εκείνη αναζητούσε τη φλόγα ακόμα και έως τον θάνατο. Μου έμαθε πολλά η Μαρία Κάλλας. Μέχρι το τέλος της ζωής της πίστευε ότι θα της ζητούσαν να ξαναπαίξει τη ?Νόρμα?». Μέχρι το τέλος έκανε πρόβες. Εζησε τη ζωή της, κράτησε ακέραιη τη ζωή του καλλιτέχνη. Μπράβο. Ηταν γενναία πράγματι. Ηταν γενναία».
Υστερα από μία καριέρα σαράντα χρόνων, η Φανί Αρντάν μπορεί να λέει πλέον ότι «ο ευρωπαϊκός κινηματογράφος είναι σαν μία μεταφορά της Ευρώπης. Ολοι πρέπει να έχουμε τις ίδιες ιδέες, αλλά με διαφορετικές αποχρώσεις». Η άποψή της αγκάλιασε την Ευρώπη και το ελληνικό ζήτημα. «Ολοι κοιτούν την Ελλάδα», επανέλαβε όπως είπε και στην τιμητική βράβευσή της από την Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου. «Θέλουμε να τα καταφέρει η Ελλάδα. Φαίνεται ότι το παλιό σύστημα δεν αποδίδει? Ο άκρατος καπιταλισμός δεν λειτουργεί, ούτε όμως ο κομμουνισμός είναι η απάντηση. Η Ελλάδα δεν πρέπει να πει ?ναι? σε όλες τις θυσίες», υπογράμμισε για να προσθέσει για την ευρωπαϊκή ήπειρο: «Το να μιλάμε διαφορετικές γλώσσες δεν έχει σημασία».
Αποκαλυπτική η Αρντάν, χαρακτήρισε ως «στιγμή μοναδικής ευτυχίας» την εμπειρία της από τα πλατό της «Γυναίκας της διπλανής πόρτας» (1981), όπου έπαιξε μαζί με τον φίλο της Ζεράρ Ντεπαρντιέ υπό την καθοδήγηση του μεγάλου της έρωτα Φρανσουά Τριφό.
«Ποτέ δεν είχα σκεφτεί ότι η ευτυχία είναι τόσο κοντά στη δυστυχία», είπε χαρακτηριστικά για τον έρωτα (ο Τριφό πέθανε σε σύντομο χρονικό διάστημα) και την «τόση χαρά που σε κάνει να αγγίξεις τα πιο απελπιστικά στοιχεία».
Οσο για τον Ζεράρ Ντεπαρντιέ: «Το να είσαι φίλη του σε βοηθάει να ζεις, γιατί είναι ελεύθερος, θερμός, έξυπνος. Εκανε ταινίες στη Γαλλία χωρίς να κερδίσει τίποτα», είπε. «Το όνειρό μου είναι να κάνω ταινία με εκείνον πρωταγωνιστή», πρόσθεσε. Femme fatale του γαλλικού σινεμά, με συνεργασίες με πολλούς δημιουργούς, η Αρντάν χαρακτήρισε τον Μικελάντζελο Αντονιόνι «ζωγράφο», τον Ρομάν Πολάνσκι -που την καθοδήγησε στο θέατρο- «τον σκηνοθέτη που μου έδειξε πράγματα ρεαλιστικά» και τον Αντρέι Ταρκόφσκι, που δεν κατάφερε να συνεργαστεί μαζί του, σαν μια απώλεια - «μετάνιωσα» είπε, γιατί κάποιος του απάντησε στη θέση μου ότι δεν ήμουν ελεύθερη».
ΑΝΤΑ ΔΑΛΙΑΚΑ
adaliaka@pegasus.gr