Ο εμπνευστής του στιλό που άλλαξε τη γραφή Μαρσέλ Μπιχ

                         

Ο βαρόνος που λάνσαρε τα στιλό μιας χρήσης Bic και εκδημοκρατικοποίησε το γράψιμο!

Είναι πραγματικά απορίας άξιο πόσο λίγα είναι γνωστά για τις προσωπικότητες που έχουν αλλάξει τον τρόπο που κάνουμε πολλά πράγματα της καθημερινότητάς μας.

Ορόσημο εδώ στέκει ο γάλλος επιχειρηματίας και οραματιστής φυσικά Μαρσέλ Μπιχ, ο οποίος κατάλαβε ίσως καλύτερα από τον καθένα το νέο μοτίβο που διέπνεε τον 20ό αιώνα: μαζική παραγωγή ίσον χαμηλότερο κόστος.

Στη μαγική αυτή φόρμουλα πρόσθεσε έναν ακόμα καταλύτη, τη μία χρήση, κι έτσι η αλχημιστική συνταγή του πέτυχε εκεί που άλλες είχαν αποτύχει! Ο βαρόνος Μπιχ δεν εφηύρε τίποτα, κατάλαβε όμως την αγορά και τις ανάγκες του κόσμου όσο κανείς, κι έτσι έκανε την περιπέτεια με τα αποτυχημένα εμπορικά στιλό διαρκείας μια ιδιαιτέρως επικερδή ιστορία.

Ο διορατικός Μπιχ πήρε το στιλό διαρκείας που κυκλοφορούσε στην αγορά, μια εφεύρεση του ούγγρου πολυτεχνίτη Λάζλο Μπιρό που είχε αποτύχει να αντικαταστήσει την πένα και το μολύβι, και βάλθηκε να το κάνει λειτουργικό: ενώ στις αρχές (1944) ξαναγέμιζε απλώς τα άδεια στιλό με μελάνι, το 1944 σκέφτηκε να κατασκευάσει ένα πάμφθηνο στιλό διαρκείας το οποίο θα πετιόταν μόλις άδειαζε. Έπειτα από πολλούς πειραματισμούς και χρόνια δοκιμών, πρόσθεσε και την μπίλια που επέτρεπε την ομαλή ροή του μελανιού και είχε στα χέρια του το προϊόν που θα εκδημοκράτιζε τη γραφή!

Κι έτσι από τις δύσχρηστες πένες περάσαμε σε ένα φθηνό και αξιόπιστο στιλό συνεχούς γραφής, προσιτό στον καθένα. Το νέο στιλό Bic (παραφθορά του ονόματος του Μπιχ) θα γινόταν άμεση επιτυχία και θα έκανε την ιδέα των προϊόντων μιας χρήσης παγκόσμια τρέλα. Ο Μπιχ κυκλοφόρησε αργότερα τους αναπτήρες μιας χρήσης του και τα ξυραφάκια φυσικά, γεννώντας στην πορεία μια αυτοκρατορία.

Το μόνο λάθος στην άψογη εμπορική σταδιοδρομία του ήταν όταν προσπάθησε να πουλήσει αρώματα σε βενζινάδικα, αποκτώντας τη φίρμα Guy Laroche το 1971, αν και δεν ήταν παρά μια μουντζούρα στο λευκό επιχειρηματικό του μητρώο! Κι έτσι, αν η μαζική αγορά διέθετε τον δικό της προστάτη άγιο, αυτός θα ήταν ο βαρόνος Μπιχ, αφού έκανε τον μέσο άνθρωπο να μπορεί να γράφει καθαρότερα, να ξυρίζεται βαθύτερα και να ανάβει πιο αξιόπιστα το τσιγάρο του και από αναγεννησιακό πρίγκιπα ακόμα!

Πρώτα χρόνια



Ο Μαρσέλ Μπιχ γεννιέται στις 29 Ιουλίου 1914 στο Τορίνο της Ιταλίας ως γιος γάλλου μηχανικού, ο οποίος είχε κληρονομήσει τον ξεφτισμένο οικογενειακό τίτλο ευγενείας του βαρόνου που κυκλοφορούσε στη φαμίλια εδώ και τρεις γενιές (από το 1841). Ο μικρός Μαρσέλ θα μεγαλώσει με άνεση και θα επιστρέψει στην πατρίδα για να σπουδάσει νομικά στο Παρίσι, παίρνοντας ταυτόχρονα και επισήμως τη γαλλική υπηκοότητα.

Γεννημένος επιχειρηματίας, θα βρεθεί στις αρχές της τέταρτης δεκαετίας της ζωής του διευθυντικό στέλεχος σε αρκετές εταιρίες, μεταξύ των οποίων και η αγγλική Stephens and Swann, που κατασκεύαζε μελάνια και στιλό διαρκείας. Και από δω αρχίζουν οι περιπέτειες του στιλό που θα άλλαζε τον τρόπο που γράφουμε!

Η γέννηση του Bic



Από την ευθεία επαφή του με το αγγλικό κατεστημένο πληροφορήθηκε όλη την ιστορία του στιλό διαρκείας: το είχε μεν εφεύρει ένας ούγγρος εμιγκρές στην Αργεντινή, κάποιος Λάζλο Μπιρό (ο οποίος ως κομμουνιστής είχε εγκαταλείψει τη χώρα του για να ξεφύγει από τις ναζιστικές διώξεις), τα δικαιώματα ωστόσο της χρήσης του τα είχε αγοράσει ένας άγγλος λογιστής, κάποιος Henry George Martin, που γνώρισε τον Μπιρό στην Αργεντινή. Κι έτσι από το 1943 ο Martin είχε φέρει το στιλό διαρκείας στη Βρετανία.

Η αγγλική RAF (η οποία εκτίμησε την ικανότητα του στιλό να γράφει σε κάθε επιφάνεια και υπό πάσα γωνία) αγόρασε την επόμενη χρονιά 30.000 κομμάτια, εγκαινιάζοντας έτσι τη μαζική παραγωγή της εφεύρεσης που ερχόταν ολοταχώς να αντικαταστήσει πένες και μολύβια. Το μόνο πρόβλημα; Ότι το στιλό Biro που έβρισκες πια στη βρετανική αγορά από τη φίρμα Miles Martin Pen Company κόστισε όσο το βδομαδιάτικο μιας γραμματέως! Ήταν μια πανάκριβη υπόθεση για τους λίγους και εκλεκτούς.



Ο Μαρσέλ Μπιχ αναγνώρισε τις αρετές του καινοτόμου προϊόντος, κατάλαβε όμως ότι το υψηλό του κόστος κουτσούρευε την απήχησή του στην αγορά. Κι έτσι ήξερε πια τι έπρεπε να κάνει. Είχε αποταμιεύσει ήδη αρκετά και είχε πλέον συνεργάτη στο πλευρό του για την περιπέτεια που θα ξεκινούσε: με τον Εντουάρ Μπιφάρ στο πλάι του, αγοράζει εγκαταλελειμμένη βιομηχανική μονάδα στα βόρεια του Παρισιού (την οποία ονόμασαν Societe Bic) για να ρίξουν στην αγορά το στιλό διαρκείας Biro, έχοντας αποκτήσει τα δικαιώματα πώλησής του στη γαλλική αγορά (από το 1950).

Τον Δεκέμβριο του 1950 λανσάρει στην αγορά το δικό του στιλό με την επωνυμία Bic πια, από τα τρία πρώτα γράμματα του επωνύμου του (Bich), με το τέταρτο γράμμα να απαλείφεται για να ακούγεται το προϊόν πιο εύηχο. Ήταν η στιγμή γέννησης του στιλό διαρκείας μίας χρήσης με την μπίλια!



Μέχρι το 1953, 15 εκατομμύρια αναλώσιμα πλαστικά εξαγωνικά στιλό Bic Crystal Βiro, όπως ήταν η πλήρης ονομασία τους, έβγαιναν καθημερινά από το εργοστάσιο του Μπιχ, με τον ίδιο να διεκδικεί πια την τιμή να έχει λανσάρει στην αγορά το πλέον ευπώλητο προϊόν όλων των εποχών!

Η μαγεία του προϊόντος δεν ήταν απλώς η ποιότητα γραφής και η αδιάλειπτη λειτουργία του, αλλά και η τιμή του φυσικά. Με μερικές πενταροδεκάρες, είχες στα χέρια σου ένα αξιόπιστο στιλό (στο 1/300 της τιμής των πανάκριβων στιλό διαρκείας του ανταγωνισμού) που μπορούσε να τραβήξει μια γραμμή για 3,5 χιλιόμετρα!



Το όνομα Bic γίνεται έτσι συνώνυμο της επιτυχίας και σύντομα ο Μπιχ θα επεκτείνει τις δραστηριότητές του σε όλο τον πλανήτη, κερδίζοντας ακόμα και τη δύσκολη αγορά των ΗΠΑ. Όσο για τον ίδιο, σε επιστολή του προς τους μετόχους της εταιρίας, αποκαλύπτει τα μυστικά της επιτυχίας του: «Δεν είναι αποτέλεσμα σπουδών σε πανεπιστήμιο της Αμερικής ή της Γαλλίας, αλλά αποτέλεσμα σκληρής δουλειάς από τα 18 μου χρόνια στον επιχειρηματικό στίβο … Ο δρόμος για την επιτυχία βασίστηκε στην καλή πληροφόρηση, το ρίσκο, την καινοτομία και το επιθετικό μάρκετινγκ»…

Αναπτήρες και ξυραφάκια στην ίδια λογική



Ο τολμηρότατος επιχειρηματικά Μπιχ δεν θα καθόταν στα αυγά του να απολαύσει την πρωτόγνωρη επιτυχία του, αλλά βάλθηκε να φέρει την ίδια ακριβώς ιδέα τού αναλώσιμου πλαστικού μιας χρήσης και σε άλλα προϊόντα, καθώς η συνταγή είχε ήδη αποδείξει τη δυναμική της.

Κι έτσι το 1973 η Societe Bic λάνσαρε στην αγορά τους αναπτήρες Bic και δύο χρόνια αργότερα τα ξυραφάκια μίας χρήσης! Το 1975 μάλιστα που έριξε στην αγορά τα φτηνά ξυραφάκια του ο Μπιχ, το υγρό ξύρισμα ήταν σε παρακμή και η όλη επιχείρηση έμοιαζε αποκοτιά. Κι όμως, ο ίδιος ανανέωσε τον τρόπο που ξυρίζονταν πια οι άντρες του πλανήτη, ανεβάζοντας τις πωλήσεις του κλάδου και βρίσκοντας σύντομα και άλλους μιμητές.



Το 1983 ο Μπιχ απέκτησε την κατασκευαστική μολυβιών Conte και μέχρι το 1993 η εταιρία του σημείωνε πια τζίρους εκατοντάδων εκατομμυρίων. Ο ίδιος, παρά το βαρύ του πρόγραμμα, ήταν παθιασμένος με την ιστιοπλοΐα και χρηματοδοτούσε κάθε χρόνο τη γαλλική συμμετοχή στο ιστιοπλοϊκό Κύπελλο Αμερικής.



Ταυτοχρόνως, απέφευγε με μανία τα φώτα της δημοσιότητας: αρκεί να αναφερθεί ότι η τελευταία του συνέντευξη δόθηκε 30 χρόνια πριν από τον θάνατό του και ο ίδιος ζούσε πάντα ως ερημίτης. Ακόμα και όταν παρέδωσε τα ηνία του κολοσσού του στον γιο του Μπρούνο το 1993, το έκανε με τρόπο που πέρασε στα «ψιλά», περιοριζόμενος απλώς να σχολιάσει στα μεγαλοστελέχη του ότι δεν είχε κανένα σχόλιο για το γεγονός!



Στο ίδιο ερμητικό πλαίσιο κινήθηκε ακόμα και η είδηση για τον θάνατό του, με το δελτίο Τύπου που ανήγγειλε τον θάνατό του στις 30 Μαΐου 1994 να μην ανακοινώνει ούτε αιτία ούτε μέρος. Πόσο αταίριαστο αυτό για τον άνθρωπο που εκδημοκρατικοποίησε τη γραφή όσο κανείς και έδωσε έτσι γραπτή φωνή σε όλους.



Τον Σεπτέμβριο του 2005, η Bic πούλησε το στιλό διαρκείας με αύξοντα αριθμό τα 100 δισεκατομμύρια! Παραμένει ο κορυφαίος κατασκευαστής στιλό στον κόσμο, την ίδια ώρα που έχει και το μεγαλύτερο μερίδιο στην αγορά αναπτήρων και ξυριστικών μηχανών. Κάθε μέρα, κάπου 20 εκατομμύρια στιλό Bic, 4 εκατομμύρια αναπτήρες και 8 εκατομμύρια ξυραφάκια μιας χρήσης πωλούνται στις τέσσερις γωνιές του πλανήτη, με τον όμιλο να κατέχει πια και τις φίρμες Conte, Hauser, Ballograf, Sheaffer, White-Out, Tipp-Ex, αλλά και την Guy Laroche και τη φίρμα εσωρούχων Rosy…



Και κάτι ακόμα: το στιλό Bic θεωρείται ένα από τα κορυφαία σχεδιαστικά αντικείμενα του 20ού αιώνα, ένα λαμπρό σύμβολο του νέου βιομηχανικού σχεδιασμού, και αποτελεί μέρος της μόνιμης συλλογής του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης…